De weerstand tegen dit moment onderzoeken

Om dit moment direct en onmiddellijk te ervaren is geen inspanning nodig – dat gebeurt al. Dat wat is, is nu al aanwezig, en daar hoef je verder niets voor te doen. Dat directe ervaren is altijd beschikbaar. Wie daar langere tijd in blijft, zonder commentaar, oordeel of verwachting, gewoon door voortdurend open te zijn, zal merken dat er, schijnbaar zonder enige reden, vreugde en vrede opkomen.

Dit woordloos aanwezig zijn vereist wel enige oefening, inspanning, herhaling, en doorzettingsvermogen, want denken en commentaar leveren op wat hier nu aanwezig is blijkt een hardnekkige gewoonte. Maar het is mogelijk om die gewoonte achter je te laten en steeds meer te wennen aan alleen maar aanwezig zijn met wat er is.

Maar het vreemde is – wie dit gaat proberen merkt al snel dat er eigenlijk altijd ook een bepaalde weerstand opkomt tegen wat hier nu is. Soms is dat verzet subtiel, soms overduidelijk aanwezig. Er komen allemaal gedachten op die in feite een niet accepteren zijn van dit moment. Die gedachten kunnen tienduizend vormen aannemen, daar komt letterlijk geen einde aan. Die weerstand kan ook vooral gevoelsmatig zijn, zonder dat je precies onder woorden zou kunnen brengen wat er eigenlijk mis is aan dit moment.

Gedachten kunnen gaan over wat er nog moet gebeuren. Over wat geweest is. Over anderen die niet deugen, of die juist zo veel beter zijn dan jij. Over een pijntje die misschien wel een aanduiding van een ernstige ziekte zou kunnen zijn, over een televisieserie die een beetje tegenviel, over het lawaai dat de buurman elke ochtend maakt, over een boek dat je net gelezen hebt, over de vakantie die nog gepland moet worden, over het komend examen dat je misschien wel niet gaat halen, over een zeurende collega, nou ja, over van alles. Ga zitten en aanschouw de onophoudelijke stroom van gedachten die maar rond raast. Een wervelwind van mentale productie.

Het is een altijd aanwezig, vrijwel automatisch verzet is tegen wat hier nu is. Het is niet goed genoeg, nog niet af, nog niet klaar, nog niet zoals het zou moeten zijn. Er is altijd een bepaalde vorm van niet-vertrouwen. Het lijkt wel of je altijd naar iets kijkt wat vooraf ging aan dit moment, of naar iets wat nog staat te gebeuren, zou moeten gebeuren, of had kunnen gebeuren.

Dat is precies de weerstand, het verzet, het niet – willen om hier en nu open aanwezig zijn.

Laat dat los. Stop daarmee.

Die instructie zal waarschijnlijk een nieuwe stroom van gedachten los maken. “Hoe moet ik dat doen?“. “Waarom zou ik?”. “Wie is hij om te bepalen dat ik los moet laten?”. “Maar wat gebeurt er als ik niet meer nadenk, word ik dan niet acuut stom?”. “Denken verheft de geest, dus dat moet je niet opgeven”. “Als ik niets voel weet ik ook niet meer wat ik wil”. Regelmatige satsang bezoekers kunnen slimme dingen  denken zoals :  “Er is toch niemand, dus wie kan wat opgeven?”. Mensen voor wie wantrouwen een tweede natuur is kunnen denken dat ze er weer ingeluisd worden, terwijl mensen die naar bewondering hunkeren misschien wel bang zijn dat niemand ze nog ziet staan als ze geen moeite meer doen.

Er kan ook een meer lichamelijk gevoelde, niet direct onder woorden te brengen weerstand zijn. Omdat je het niet weet wat komen gaat, omdat je instinct je zegt dat je iets wat je niet kent ook niet moet vertrouwen. Veel weerstand tegen open aanwezig zijn heeft ook de vorm van lichamelijk verankerde patronen van je schrap zetten voor wat misschien wel komen gaat, maar nooit werkelijk gebeurt. Ooit geleerd toen het misschien wel daadwerkelijk niet veilig was, maar nu een automatisch patroon geworden. Proberen dat patroon los te laten gaat waarschijnlijk niet werken – een gewoonte vervang je door een ander, niet door hem proberen af te schaffen.

Dus de instructie is – laat steeds, op verschillende momenten van de dag, en in steeds weer andere situaties, het denken en je emoties even voor wat ze zijn, ontspan, ook al is het maar heel kort, en merk op wat is. Wees open aanwezig met wat er op dat moment is. Voel wat hier nu is. Er hoeft niets speciaals te zijn aan dit moment, en je hoeft er niets aan te veranderen. Merk op dat er een soort moeiteloos gewaarzijn aanwezig is wat registreert wat zich op dat moment aan het voordoen is.

Het kan zijn dat je moe bent, of wazig, maar ook dat wordt moeiteloos waargenomen. Het kan zijn dat je druk en onrustig bent, maar het kost geen enkele inspanning om dat op te merken. Misschien voel je je wel terneergeslagen en verdrietig, maar alweer, weten dat dat nu zo is gaat als vanzelf.

Dit moeiteloze gewaarzijn is een facet van je ware natuur. Het is altijd aanwezig. Het betekent dat je je beschikbaar stelt voor welke ervaring dan ook. Het is zelf geen ervaring, maar datgene wat ervaren mogelijk maakt. Het ligt “achter” de gedachten, emoties en beoordelingen – ziet die, merkt ze op, maar is zelf onbewogen, ruimtelijk, open.

Dat het ook vreugde, vrede en liefde is wordt als vanzelf duidelijk als dat je thuis is geworden.

Door eerst een paar minuten per dag te oefenen raak je als vanzelf meer vertrouwd met deze open helderheid. Daardoor begin je het steeds meer te herkennen als een altijd aanwezige achtergrond in elke ervaring.

En, wie weet, misschien ga je je daar ooit wel permanent vestigen, laat je altijd, en als vanzelf, ook dit moment los. Ben je vrij. Ben je vrijheid zelf.